15 juni vorig jaar beloofde ik een stukje te schrijven over O Vermiljoenen Spleet, Seks, Erotiek en Literatuur, het derde deel van de Frankrijktrilogie van Bart van Loo. Dat ik dat vandaag pas doe, komt omdat het boek in Frankrijk lag, waar anders, en ik het steeds vergat mee te nemen.
Waar haalden wij vroeger onze rode oortjes? Dat begon misschien op de middelbare school met Wolkers en Reve en later Louis-Paul Boon met Mieke Maaike’s obscene jeugd, maar neen, wacht even, ik herinner me ineens de pocket Trouw nooit met een heks en andere vrijmoedige liefdesverhalen uit 1001 nacht van Paul Rodenko, dat mijn zussen en ik om de beurt giechelend lazen, maar dat op onverklaarbare wijze plotsklaps verdwenen was. We woonden nog in Den Haag, dus het moet 1968 of eerder zijn geweest en onze moeder ontkende glashard dat zij achter de verdwijning zat. Jaren later bekende ze en gaf toe dat het onnozele en preutse overwegingen waren geweest. Waar ze het verstopt had, kon ze zich niet meer herinneren. Dat verbieden de feestvreugde alleen maar vergroot, realiseerde ze zich helemaal niet.
Er bestaat in de Biblioth?¬Æque National in Parijs dan ook zoiets als L’Enfer, De Hel, de afdeling met verboden boeken, waar je niet zomaar of zonder moeite binnen kan, lezen we in de Vermiljoenen Spleet. Pas na veel correspondentie, aanbevelingsbrieven, telefoontjes en emails krijgt Bart toestemming en het lijkt wel of hij een uiterst geheim bordeel betreedt, of het heilige der heilige van een tempel, wat in dit geval ongeveer hetzelfde is. Hij maakt er een spannend verhaal van, barstend van de beeldspraak en het ?¬®s natuurlijk ook spannend om in een ruimte te zijn, waar eeuwen verboden literaire seks en erotiek onder handbereik liggen te wachten om betast te worden.
En met welk een merkwaardig hulpmiddel worden de boeken in De Hel opengehouden, een krankzinnige, worstvormige stoffen bladwijzer, bekijk het filmpje maar, daarin legt hij het nog eens uit.
– Als je wil weten hoe mensen over seks denken, moet je hun boeken lezen, en dat heb ik gedaan, zegt hij hierin. Inderdaad, dat heeft hij gedaan en gelukkig vertelt hij dat in dit boek allemaal aan ons.
L’Enfer BNF in Parijs
Het boek begint met een vermakelijke beschrijving van een nacht in een hotel van onze schrijver, waar in de kamers boven en onder luidruchtig de liefde wordt bedreven, terwijl hij geen vrouw, maar erotische literatuur als bedgenoot heeft. Voor geen van beide zaken blijkt hij ongevoelig.
Van Loo neemt ons chronologisch mee, van de wellustige middeleeuwen, via de hoofse tijd en komst van de censuur, nonnenseks, Emmanuelle en nog veel meer, en eindigt in onze tijd met Houellebecq. Onderweg zien we hoe de opvattingen veranderen, hoe de kerk een rol speelt en we krijgen vooral veel mooie citaten en hilarische verhalen te horen.
Ik merkte wel dat ik de neiging had de teksten van De Sade over te slaan, net zoals die van Het seksuele leven van Catherine M., een boek dat me mateloos irriteerde, toen ik het las. God, wat een vervelend en passief vrouwtje, dat dacht ik, ga eens iets nuttigs doen. Ik vond er niets van emancipatie in, zoals kennelijk veel vrouwen wel doen. (Ik word namelijk altijd een beetje zenuwachtig van al die onbeschermde seks en heb visioenen van Syfilis, AIDS en andere verschrikkelijke aandoeningen, heel erg libido verlagend, zeg maar.)
Maar ze hoort er wel thuis in de rij, dat spreekt vanzelf, net als onze Markies De Sade, die uiteindelijk in het gekkenhuis belandde. Er zijn fraaie illustraties te zien uit De Hel, waar de mens vrolijk het spel van het beest met de twee ruggen speelt. Nou ja, niet altijd even vrolijk, en soms ook met veel meer ruggen.
Het is Bart van Loo weer gelukt een boek te schrijven, waarbij hij de lezers in zijn uiterst aangename Nederlands rode oortjes weet te bezorgen een heleboel vertelt, terwijl hij ze tegelijkertijd vermaakt met zijn persoonlijke avonturen. Ik kende een groot aantal van de genoemde auteurs niet, laat staan dat ik iets van ze gelezen heb, verondersteld dat de teksten te krijgen zijn. Ik ken bijvoorbeeld Rabelais weer wel, maar heb ik ooit iets van hem gelezen? Neen. En dat geldt voor veel meer van de schrijvers en schrijfsters.
In het CS van de NRC van vrijdag j.l. staat Bart van Loo in de rubriek Waar kijkt de redactie boeken naar uit? met Eten! Lezen! Vrijen!, De Frankrijktrilogie, uitgegeven door de Bezige Bij. Verschijnt in mei. Mooi, alle delen in ?©?©n band.
Ik vergeet helemaal de Valentijnstournee te vermelden. Wie Bart van Loo live wil zien, moet even deze agenda raadplegen. Antwerpen is niet zover, sommigen wonen er zelfs.
Ook op Facebook.